Sözlükte “bir işe başlamak, bir işi diğerlerinden önce yapmak; yaratmak” mânalarındaki bed’ kökünün “yaratmak” anlamındaki ibdâ’ masdarından türemiş bir sıfat olan mübdi’ “modeli ve örneği olmaksızın ibtidâen yaratan” demektir. Kur’ân-ı Kerîm’de mübdi’ ve muîd kelimeleri geçmemektedir. Allah’a nisbet edilişlerinde aynı mânaya gelen bed’ ve ibdâ’ masdarlarından türemiş mâzi ve muzâri sîgaları on bir âyette zât-ı ilâhiyyeye izâfe edilmiştir.
El-Mübdî, mahlukatı maddesiz ve örneksiz olarak ilk baştan yaratan manasına gelir. El-Mu’îd ise yaratılmışları yok ettikten sonra tekrar yaratan manasına gelir.
Allah’ın kâinata yönelik isimleri içinde yer alan Mübdî’ bazı farklarla yaratma kavramında birleştiği Bâri’ ve Hâliḳ, Muîd de Bâis (ölümden sonra dirilten) ismiyle anlam yakınlığı içinde bulunur.
İlk başta örneksiz bir şekilde yaratan Allah’tır. İnsanoğlu ise Allah’ın bu eşsiz yaratmasından yola çıkarak medeniyetini kurmaya çalışmıştır. Mesela bugün bazı uçakların çeşitli yırtıcı kuşların örnek alınmasıyla yapıldığına şahit olunabilir. Bu, yeni bir yaratma değildir; asıl yaratılmış olanı taklid etmektir. Örneksiz olarak Yaratan El-Mübdî’ olan Allah’tır; insan da ancak O’nun örneksiz yarattıklarını örnek alarak ortaya bir şey koyabilir.
Kuşeyrî, Cenâb-ı Hakk’ın kullarına yönelik lutuf ve ihsanlarını tekrar tekrar yaratmasını da bu iki ismin muhtevası içinde mütalaa etmiştir.
Kulun El-Mubdî’ esmasından nasibi, Tek Yaratıcının Allah olduğunu bilmek, Allah’ın yoktan ilk seferde nasıl var ettiğini, her anda mahlukat alemini yaratmakta olduğunu tefekkür etmektir.
Kulun El-Muîd esmasından nasibi ise öldükten sonra yeniden yaratılmayı tefekkür etmesidir. Yaşadığımız çağda maalesef ölüm sanki bir sonmuş gibi bir algı hakim kılınmaya çalışılıyor. Halbuki Müslüman, öldükten sonra yeniden yaratılacağını bilir. Bu bilgiyle birlikte hayatına şekil vermelidir. Öldükten sonra yeniden yaratılacağına inanan birisi ile inanmayan birisinin yalnızca ahireti değil aynı zamanda dünya hayatı da farklı olur. İlk yaratma daha zorken ve öldükten sonra yeniden yaratmak daha kolayken insanlar öldükten sonra yeniden yaratılmayı tam olarak idrak edemeyebiliyorlar. Halbuki yeniden yaratılmayı idrak etmek bir Müslümanın varoluş algısının doğru biçimde şekillenmesi için son derece zaruridir.
Kaynakça;
Esmâ Notlarının kaynakçası için Bkz: Esmâ'ül Hüsnâ Notları: Giriş
Comments