Esmâ'ül Hüsnâ Notları: El-Kâdir

Sözlükte “gücü yetmek; ölçü ile yapmak, planlamak; kıymetini bilmek; rızkını daraltmak” anlamlarına gelen kadr (kudret) kökünden sıfat olup “her şeye gücü yeten”, murad ettiği şeyi vasıtasız olarak meydana getirmeye kudreti yeten demektir.

Gazzali’ye göre El-Kâdir isminin manası ‘’isterse yapar isterse yapmaz’’ kabilindedir. Yani Allah’ın kudreti dahilinde yapamayacağı hiçbir şey yoktur. Hiçbir şeyden aciz değildir. Her şeye Kâdirdir. Şu an da kıyameti koparmak isterse bunu yapabilecek kudrete sahiptir ancak demek ki bunu henüz istememiştir; yapmak istediği anda kıyameti koparabilecek kudrettedir.

Âlimler kādir ismine genellikle “âciz olmayan, aklen imkân dahilinde bulunup muhal statüsüne girmeyen her şeye kayıtsız şartsız gücü yeten” şeklinde anlam vermiş ve irade sıfatıyla ilişkili olduğunu belirtmişlerdir. Çünkü tabiatta gözlenen çeşitli nesnelerdeki farklı oluşumlar yaratıcının, yapısal özellikleri sebebiyle (bi’t-tab‘) değil irade ve ihtiyar yoluyla her şeyi meydana getirdiğini kanıtlamaktadır. Bir fiilin iradî olarak gerçekleşmesi mutlaka kemal mertebesindeki bir kudretle mümkün olur. Bunun yanında kādirin ilim sıfatıyla olan irtibatına da dikkat çekilmiştir. Kādir dilerse yapan, dilemezse yapmayandır. Gazzâlî’nin de belirttiği gibi Allah, şu anda mevcut kozmik düzene son verip kıyameti kurmaya muktedir olmakla birlikte bunu irade etmemiş, buna dair iradesini ilminde belirlediği bir zamana tahsis etmiştir. (TDV İslam Ansiklopedisi)

El-Kâdir isminden kulun nasibi şudur: Her şeyi, dilediği vakitte yapmaya gücü yeten Allah’a yönelerek O’ndan medet ummak, işlerini Kâdir olan Allah’a havale etmek, asıl kudret sahibi olan Rabbi hatırlayarak zulmetmekten de zalimden de El-Kâdir’e sığınmak… Abdülkerîm el-Kuşeyrî, Allah’ın kādir olduğu şuurunu taşıyan kimsenin uğradığı haksızlıktan ötürü intikam almaya kalkışmayacağını söyler, çünkü bu kişinin inancına göre Cenâb-ı Hak onun hakkını kendisinden daha etkin bir şekilde alacaktır. Bundan dolayı, “Allah’tan başka yardımcısı olmayana haksızlık etmekten korkun” denilmiştir. Kul, kendi izafi kudretinin ve gücünün El-Kâdir olan Allah tarafından verildiğini bilmeli, O Allah’ın kudreti altında olduğunu bilmeli ve buna göre hareket ederek zulmetmekten her zaman Kudret sahibi olan El-Kâdir’e sığınması gerekir.

Kaynakça; Esmâ Notlarının kaynakçası için Bkz: Esmâ'ül Hüsnâ Notları: Giriş