İnsan Allah'a kulluk etmek için yaratılmıştır. Her insanın Allah'ı bilmesi eşit değildir. Herkes kendi istidadı, ilmi, ameli, gayreti, tefekkürü... çerçevesinde Allah'ı bilebilir. Peki Allah'ı nasıl bilebiliriz? İlk ve vazgeçilmez olarak Resulullah(sav)'i takip ederek. Kur'an ve Sünnet. Olmazsa olmaz iki temelimiz. Allah'ın zâtî ve subûtî sıfatlarını farklı bir yerden muhakkak okumanızı tavsiye ederiz. Zira bunları okuduktan sonra Esma'yı okumaya başlamanız size daha sağlıklı bir okuma sunacaktır. 5-10 dakikadan fazla vaktinizi almasa gerek.
Allah'ı bilmek Esma'sını bilmekle mümkündür. Esma'yı bilmek de doğru okumak ile mümkündür. Peki nasıl doğru okuyacağız? Sağlaması nedir bu okumanın?
İlk olarak; tevhid ilkesine sımsıkı sarılmamız gerekir. Allah Birdir. 99 (hatta daha fazla) Esma'sının tamamını bu birlik ilkesi dahilinde okumalıyız. Tüm isimlerde ''Lâ ilâhe İllallah'' lafzını bulabilmemiz gerekir. Bütün Esma, Allah isminde toplanır ve Bir olur.
İkinci olarak; Esma'da asla ve asla zıtlık yoktur. Tevhid ve İslam'ın ruhunda çatışma yoktur. Rahmân isminde Kahhar ismi; Kahhar isminde Rahmân ismi bulunur ve bu isimler birbirine zıt değildir. Zıtlık olabilmesi için ikilik gerekir. Tevhid ise Bir'liktir. Buna şöyle örnek verebiliriz: Bir aslanın bir ceylana saldırdığını düşünelim. O ceylana pençeleriyle cebretmesinde Cebbâr isminin tecellisini, ceylanı öldürmesinde El-Mümît isminin tecellisini görebiliriz belki. Ancak aslanın ve yavrularının karnı doyacağı için Er-Rezzak isminin, ceylanın ölmesi birçok hayvana, bitkiye ve atmosfer dengesine hayat vereceği için de El-Muhyî isminin tecellisini görebiliriz. Aynı vakıada El-Mümît (Öldüren ve ölümü yaratan) ve El-Muhyî (hayat veren) isimlerinin tecellisini görebiliyoruz bu senaryoda. Aynı şekilde ikilik ve çatışma değil birlik ve uzlaşma olduğunu da görüyoruz.
Üçüncü olarak; her insanın Allah'ı ve O'nun isimlerini idrak etmesi yukarıda da söylediğimiz gibi belli başlı etmenlere bağlıdır. O'nu tam olarak idrak edememek O'nun hikmetinden sual etmeye sebebiyet vermemelidir. O'nun mümin kulları bu dünyada O'nu sınırlı olarak bilebilecek olsa da dünya hayatının ötesinde, yani ahirette, daha mükemmel bir şekilde idrak edecektir.
Dördüncü olarak; O Kendisini ne kadar tanıttıysa ancak o kadar tanınabilir. Bizim Allah'ı en güzel bir şekilde tanıyabilmemiz için O'na en güzel şekilde kulluk etmemiz gerekir. Çünkü Kendisini tanıtan odur. Esma'yı okumak entelektüel bir faaliyetten ziyade ubudiyet çerçevesinde yapılan pratik bir arayıştır.
Beşinci olarak; Esmâ'ül Hüsnâ'yı okurken besmelede buluşmamız gerekir. Yani hangi ismi okursak okuyalım Rahman ve Rahîm isimlerini görebilmemiz lazım. Mesela Kahhar isminin tecellisini düşünelim. Rahmân'ı ve Rahîm'i bulalım. Nasıl? Zalimlerin kahredildiği yerde mazlumlar huzura kavuşur ve bu durum mazlumlar için rahmet ve lütuftur. Allah'ın rahmeti gazabını geçmiştir. O'nun Rahmân ismi her şeyi kuşatmıştır. O Rahmân'dır; daha mahlukat istememişken onları merhametiyle kuşatmıştır. O Rahîm'dir; O'na itaat eden kullarının amellerinin karşılığını kat kat fazlasıyla verir. Hal böyle iken Esmâ'ül Hüsnâ'yı okurken besmelede (Yani Er-Rahmân ve Er-Rahîm isimlerinde) bulmamız lazım kendimizi.
Altıncı olarak; sebeplerde kaybolmamak gerekir. Mutlak fail olan Allah'tır. Sebepleri yaratan ve kuşatan da O'dur. Örneğin birisinin bize zor zamanımızda bir miktar para verdiğini düşünelim. Bu adam cömert/kerîm bir adamdır. Teşekkürü elbet hakkeder. Ancak önce Kerîm olan Allah'a şükretmek gerekir. Çünkü sebepleri, vesileleri yaratan O'dur. Sebeplere takılmak hakikate kavuşamamaya sebep olabilir. Sebepler yalnızca perdedir, fail olan Allah'tır.
İnşallah bu seride Esmâ'ül Hüsnâ notlarını paylaşmaya gayret göstereceğim. İstifade ettiğim/edeceğim kaynakları aşağıda sıralayacağım.
Bu notlarda kullanılan/kullanılacak kaynaklar:
TDV İslam Ansiklopedisi
Aşkın İsimleri Radyo Programı/Podcast
İmam Gazali - Esmâ'ül Hüsnâ Şerhi
Sami Saruhânî - Esmâ'ül Hüsnâ Şerhi
Abdullah Sert - Esmâ'ül Hüsnâ Şerhi
Dr. Ramazan Sönmez - Esmâ'ül Hüsnâ
Comments